Wanneer je aan Zuid-Limburg denkt, waan je jezelf waarschijnlijk met een Limburgse vlaai op een zonnig terras, uitkijkend over het heuvellandschap. En terecht, want daar staat Limburg natuurlijk vooral om bekend. Maarrr, wist je dat er onder deze Zuid-Limburgse heuvels een afwisselende geologie ligt? Deze wordt gedomineerd door kalksteen uit het Krijt tijdperk. Ik zou zeggen, pak er een zakje Venco schoolkrijt bij en lees hieronder meer over de krijt-fietsroute ‘Kalk, het gele goud!

Luchtfoto van konikpaarden in mergelgroeve 't Rooth in Zuid-Limburg waar je langskomt met de krijt-fietsroute
Konikpaarden in mergelgroeve ’t Rooth

Ontdek het Krijt tijdperk met de Krijt-fietsroutes

Er zijn in totaal vier lussen die je meenemen op geologische reis door Zuid-Limburg:

Klik op de link om naar informatie en een overzicht van de krijt-fietsroute te gaan

Lus 1: Smaakvolle mix van krijt en löss (26,9 km)
Lus 2: Kalk, het gele goud (37,3 km)
Lus 3: Ondergrondse aantrekkingskracht (19,7 km)
Lus 4: Diep in de subtropische Krijtzee (33,4 km)

Zelf ging ik voor lus 2 en pakte ik nog een stuk van lus 3 mee.

Startpunt voor een rondje kalk in Zuid-Limburg

De officiële startlocatie voor lus 2 is bij het Gemeenschapshuis van Bemelen. Mijn startpunt was het Cycle Center op het terrein van Par’Course in Valkenburg, waar er al een e-chopper op me stond te wachten. Bij het zien van de e-chopper kreeg ik een lichte hartverzakking; dit is gewoon een halve Harley! Ik heb nooit scooter gereden, maar tijdens een Instameet in Purmerend heb ik wel al eens op een e-chopper gereden. Dat was weliswaar een lichtere uitvoering, maar hey, ik kan dit. Chop chop, let’s gooo!

Een vrouw op een e-chopper die lijkt op een motor die geniet van het heuvellandschap van Zuid-Limburg tijdens de krijt-fietsroute
Even serieus, dit is toch gewoon een Harley?

Krijt-fietsroute – lus 2: Kalk, het gele goud

Om vanaf Valkenburg met lus 2 te beginnen, moest ik eerst een stukje van krijt-fietsroute lus 3 meepakken. Zo kwam ik in Valkenburg langs de vuursteenmijnen, het openluchttheater, de Kasteelruïne & Fluweelengrot, MergelRijk, de Sibbergroeve en de Van Tienhovenmolen. Maar goed, het bleef bij langsrijden, want voor een bezoek had ik vandaag geen tijd.

Mergelgroeve ’t Rooth: de grootste groeve van de krijt-fietsroute

Bij het bereiken van knooppunt 65 startte ik met lus 2. Dit was ook gelijk één van de hoogtepunten van deze fietsroute. Op het eerste gezicht denk je misschien: “Wat is dit voor bouwput?”. Dat is dus Groeve ’t Rooth. Doordat het lager ligt dan het fietspad valt het niet meteen op.

Een luchtfoto van Mergelhoeve 't Rooth op een zonnige dag in de zomer waarop je een deel van de krijt-fietsroute ziet
De krijt-fietsroute brengt je rondom Mergelgroeve ’t Rooth

De reden dat je hier een grote kuil ziet, en geen tunnels zoals in de Fluweelengrot, is dat de kalksteen hier gewonnen werd door dagbouw. Hierbij worden de delfstoffen in een groeve aan de oppervlakte afgegraven. Dit betekent wel dat de aantasting van het landschap bij dit type bewerking groter is dan bij gesloten mijnen. Gesloten mijnbouw heeft natuurlijk weer andere nadelen, maar zeg nou zelf, het bezoeken van een gesloten mijn is toch veel spannender dan het bezoeken van een groeve?

In 2017 stopte de kalkwinning en is het gebied grotendeels overgedragen aan Stichting het Limburgs Landschap. Je kunt groeve ’t Rooth alleen bezoeken onder leiding van een gids tijdens een excursie. Niet getreurd, vanaf het fietspad heb je prima zicht op de gehele groeve!

Maar wat is er dan zo bijzonder aan groeve ’t Rooth? In deze kalkrijke kuil ontstond er een bijzonder microklimaat. Door dit microklimaat settelden zich er steeds meer zeldzame planten en dieren waaronder de koninginnepage en de geelbuikvuurpad. In de groeve staan een aantal Konikpaarden en geiten die ervoor zorgen dat de groeve niet verbost.

Krijt tijdperk
Mergelgroeve ’t Rooth

Een extra stop tijdens de krijt-fietsroute: de Nederlands Amerikaanse begraafplaats in Margraten

Deze stop hoort misschien niet bij het thema, maar is absoluut een bezoek waard. In Margraten (knooppunt 70) vind je de enige Amerikaanse militaire begraafplaats van Nederland. Er liggen maar liefst 8301 Amerikaanse soldaten begraven. Daarnaast worden er nog eens 1722 vermisten herdacht op de Walls of the Missing. De meeste soldaten zijn gesneuveld tijdens de bevrijding van het zuid-oosten van Nederland in de Tweede Wereldoorlog en de opmars door Duitsland.

Het blijft indrukwekkend om zo’n grote begraafplaats met eigen ogen te bekijken. Tijdens de Krijt fietsroute heb ik alleen even een kijkje genomen over de heg. Een paar dagen later wilde ik fotograferen en stonden er ineens bij elk kruis vlaggetjes. Wat een werk! Hulde voor de mensen die dit elk jaar weer doen tijdens de viering van Memorial Day in de Verenigde Staten.

Een luchtfoto van de Amerikaanse begraafplaats in Margraten in Zuid-Limburg tijdens een zonsondergang in de zomer
De Amerikaanse begraafplaats in Margraten

Savelsbos

Tussen knooppunt 66 en 74 van krijt-fietsroute lus 2 vind je het Savelsbos, een langgerekt hellingbos aan de rand van het Plateau van Margraten en het Maasdal. Het Savelsbos is één van de vele hellingbossen die je kunt vinden in Zuid-Limburg en heeft hoogteverschillen tot 125 meter. De helling zorgt voor erosie en een ongelijke verdeling van voedingsstoffen in de bodem. De krijtlagen onder het Savelsbos bestaan uit de afzettingen van Sint Geertruid, de Formatie van Maastricht en daaronder de Formatie van Gulpen. De afgelopen duizenden jaren is hier zand, grind, kalksteen en vuursteen gewonnen.

In het voorjaar waan je je in het Savelsbos in een soort Sound of Music decor. Het staat dan vol met daslook. Waarschuwing: je moet wel tegen de geur van knoflook kunnen. Naast de daslook huist in het Savelsbos de grootste dassenpopulatie van Nederland. What’s in a name. De dassen zijn dol op de zachte kalkwanden. Hierin graven ze hun burchten.

Lunchen bij Eetcafé Aon ’t Bat in Eijsden

Halverwege de rit was het wel een keer tijd voor een culinaire break. Ik ging voor een lunch bij Eetcafé Aon ’t Bat. Dit eetcafé ligt pal aan de Maas en heeft twee heerlijke terrassen. Zo kun je kiezen voor een tafeltje op het dakterras of voor een tafeltje op het terras in het stukje land voor de deur. Vanaf beide plekken kijk je uit op het veerpontje dat constant heen en weer vaart tussen Nederland en België, want zo dicht op de grens ligt Eijsden.

Een luchtfoto van café Aon 't Bat aan de Maas in de zomer waar je met de krijt-fietsroute langskomt en kunt lunchen in Zuid-Limburg.
Café Aon ’t Bat aan de Maas

Bemelerberg

In Zuid-Limburg kom je altijd een hoop wielrenners tegen. Deze zijn dol op alle slingerwegen en stijgingspercentages. Ook rondom de Bemelerberg (tussen knooppunt 6 en 65) kun je er daar veel van vinden. Wanneer ik al die wielrenners hijgend naar boven zie klimmen ben ik mijn Harley-chopper extra dankbaar. Wat je hier ook kunt vinden: kalk. Onder een mengsel van grind, zand en löss ligt een flink kalkpakket van de Formatie van Maastricht. In de heuvels bevinden zich tal van kleine ondergrondse kalksteengroeves.

In 1942 was de Bemelerberg de enige plek in Nederland waar het bedreigde plantje berggamander voorkwam. Dit vormde de aanleiding om er een beschermd gebied van te maken. Sinds die tijd is er een leefgebied gecreëerd voor allerlei zeldzame planten en dieren, waaronder de wilde orchidee, de levendbarende hagedis en de vroedmeesterpad. Ook het Mergelschaap is van de partij, dat mede zorgt voor het natuurbeheer.

Een bezoek aan attractiepark Kabelbaan Valkenburg

Na de finish van de krijt-fietsroute leverde ik mijn e-chopper weer in bij het CycleCenter in Valkenburg. Nu ik daar toch was: tijdens een bezoek aan Valkenburg ontkom je er natuurlijk niet aan om het hoogste punt van de Heunsberg te bezoeken: attractiepark Kabelbaan Valkenburg.

Bovenop de berg zijn er allerlei activiteiten te doen. Zo kun je er rodelen, midgetgolfen, (in een grot) klauteren over het nettenparcours van Bounce Adventure, klimmen naar en tokkelen vanaf de top van de Wilhelminatoren, met een band van de Tubing(baan) glijden, lasergamen in een grot en levend tafelvoetballen. Laten we eerlijk wezen, de meeste van deze activiteiten zijn vooral leuk voor gezinnen met kinderen. Desalniettemin kon dit grote kind het niet laten om van de rodelbaan te gaan!

Tip: als je niet van deze drukte houdt: wandel naar boven wanneer alles dicht is. Je kunt er namelijk gewoon rondlopen na sluitingstijd. Zo kun je in alle rust van het uitzicht genieten.

Je kunt ernaartoe wandelen vanuit het centrum waar het pad begint bij Heunsbergerweg 5 of je kunt de kabelbaan pakken vanaf Neerhem 44. Let op: momenteel (juni ’22) is het wandelpad dat dwars door het attractiepark loopt (Geboschke Voetpad) afgesloten om veiligheidsredenen.

Een foto van de Wilhelminatoren in Valkenburg in Zuid-Limburg in de zomer
Wilhelminatoren Valkenburg
De kasteelruïne van Valkenburg vanaf de Wilhelminatoren in Zuid-Limburg
Kasteelruïne Valkenburg

Kabelbaan Valkenburg

De kabelbaan (stoeltjeslift) brengt je naar een hoogte van 68 meter. Zelf ben ik alleen met de kabelbaan naar boven gegaan en naar beneden gewandeld. Ik kwam pas aan het einde van de middag en, nieuwsgierig als ik ben, wilde ik zien of je nog leuke uitzichten had vanaf het wandelpad. Ik zal je verklappen: fotowise mis je hier niets aan. Ik denk dat het Geboschke Voetpad wel leuk uitzicht had gehad, dus als die weer open is zou ik zeker voor die route kiezen!

Volwassenen (13+) betalen €5,50 aan de kassa en €5 wanneer je online een kaartje koopt. Kinderen van 4 t/m 12 jaar betalen €3 en kinderen daaronder mogen gratis mee.

Kijk hier voor meer informatie over de kabelbaan op de site van Kabelbaan Valkenburg.

Rodelbaan Valkenburg

Als kind ben ik diverse keren van een rodelbaan afgeroetsjt. Ik hield wel van attractieparken. Tegenwoordig word ik al gauw misselijk in ronddraaiende karretjes, maar een ritje op deze rodelbaan liet ik me niet ontnemen, of eigenlijk vier ritjes. Het leuke is dat je met één muntje (€4,50) twee keer naar beneden kunt roetsjen. En hiervoor hoef je niet eens van je karretje af, want nadat je onderaan de eerste baan (375 meter) eindigt, brengt de sleeplift je automatisch naar de tweede baan (325 meter).

Kijk hier voor meer informatie over de rodelbaan op de site van Kabelbaan Valkenburg.

Andere mergelroutes dan de krijt-fietsroute

Wil je meer weten over het thema Krijt? Check dan de pagina Krijt op de site van Visit Zuid-Limburg.
Wil je weten welke mergelroutes er nog meer zijn naast de krijt-fietsroute? Check dan de pagina Mergelroutes op de site van Visit Zuid-Limburg.

Heb je niets met geschiedenis en het Krijt tijdperk en wil je inspiratie voor andere plekken in Zuid-Limburg? Lees mijn blog 8x tips Maastricht: architectuur en natuur!